Η πρόσφατη θεσμική αναγνώριση της κοινότητας των Αλεβιτών-Μπεκτασήδων στον Έβρο ως ιδιαίτερης θρησκευτικής μειονότητας στην Ελλάδα αποτελεί σημαντικό βήμα για την ορατότητα, την ισότητα και τη θρησκευτική πολυφωνία στην περιοχή. Πρόκειται για μια κοινότητα με ιστορία επτά αιώνων στη Θράκη, που μέχρι πρόσφατα παρέμενε αόρατη θεσμικά, παρά την κοινωνική και πολιτισμική της παρουσία, όπως επισημαίνεται σε ρεπορτάζ της «Βραδυνής της Κυριακής» (πηγή: «ΒτΚ»).
Η επίσκεψη της υπουργού Παιδείας Σοφίας Ζαχαράκη στο χωριό Ρούσσα του Έβρου, όπου κατοικεί σημαντικός αριθμός Αλεβιτών, σημειώθηκε ως ιστορική από την τοπική κοινότητα, καθώς σηματοδοτεί το πέρασμα από την περιθωριοποίηση σε μια σχέση ισοτιμίας με το ελληνικό κράτος. Οι Αλεβίτες-Μπεκτασήδες, που διαφέρουν θεολογικά και κοινωνικά από τον κυρίαρχο σουνιτικό ισλαμισμό, έχουν αναπτύξει ιδιαίτερες θρησκευτικές δομές, όπως οι «τεκέδες» και ιερατικές μορφές όπως ο «μπαμπάς».
Ωστόσο, κατά τη συζήτηση στη Βουλή για τη θεσμική αναγνώριση, οι βουλευτές της Νέας Αριστεράς Οζγκιούρ Φερχάτ (Ροδόπης) και Χουσεΐν Ζεϊμπέκ (Ξάνθης) τάχθηκαν κατά του μέτρου, με επιχειρήματα που συμπίπτουν με την επίσημη ρητορική της Τουρκίας.
- Ο Φερχάτ χαρακτήρισε την αναγνώριση «κρατική χειραγώγηση της μειονότητας» και υποστήριξε πως η μειονότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ενιαία, αποφεύγοντας διαχωρισμούς που ενδεχομένως δημιουργούν εσωτερικές συγκρούσεις.
- Ο Ζεϊμπέκ από την πλευρά του αμφισβήτησε τη σκοπιμότητα της αναγνώρισης, συνδέοντας μάλιστα θρησκευτικά τους Αλεβίτες της Θράκης με τον Χατζή Μπεκτάς της Τουρκίας, μια σύνδεση που έρχεται σε αντίθεση με την επιθυμία της κοινότητας για αυτονομία στην Ελλάδα.
Επιπλέον, οι δύο βουλευτές επανέφεραν στη Βουλή βασικά αιτήματα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής: την εκλογή μουφτήδων αντί του διορισμού τους, την επαναφορά του παλαιού καθεστώτος διαχείρισης των βακουφίων, την αναγνώριση συλλόγων με τον όρο «τουρκικός» στην ονομασία τους και την απόρριψη κάθε μορφής εσωτερικής πολυφωνίας στη μουσουλμανική μειονότητα.
Όλα αυτά συνθέτουν ένα ιδεολογικό πλαίσιο που υπηρετεί τη γεωπολιτική στρατηγική της Άγκυρας, η οποία επιμένει στον ενιαίο «τουρκικό» χαρακτήρα της μειονότητας, απορρίπτοντας την αναγνώριση θρησκευτικών ή πολιτισμικών διαφοροποιήσεων, όπως αυτή των Αλεβιτών-Μπεκτασήδων.
Η αναγνώριση της κοινότητας αυτής από το ελληνικό κράτος αποτελεί εφαρμογή της θρησκευτικής ελευθερίας και συνταγματικής προστασίας των μειονοτήτων, χωρίς να ακυρώνει τη Συνθήκη της Λωζάνης ή τις υπόλοιπες μειονοτικές δομές. Αντίθετα, η αντίδραση των βουλευτών της Νέας Αριστεράς φαίνεται να υπακούει σε πολιτικές λογικές που ευνοούν την τουρκική ατζέντα και την διατήρηση της μειονότητας σε έναν ενιαίο, μη διαφοροποιημένο εθνοτικό χώρο, υπονομεύοντας την ελληνική κυριαρχία και την εσωτερική συνοχή.
(Αναδημοσίευση από τη «Βραδυνή της Κυριακής», δημοσιογράφος: Δημήτρης Καστώρης)
