Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης
Η συμπλήρωση 1700 ετών από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 2025 αποτελεί κορυφαίο ορόσημο για την Ορθόδοξη Εκκλησία και τη χριστιανοσύνη εν γένει. Η Σύνοδος του 325 μ.Χ., που συγκλήθηκε από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Μέγα, υπήρξε θεμέλιο για την ενότητα της Εκκλησίας και την απόκρουση των αιρέσεων, αφήνοντας ανεξίτηλο αποτύπωμα στη θεολογία και στην ιστορία του Χριστιανισμού.
Οικουμενικός χαρακτήρας και πνευματική αποστολή
Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως διαδραματίζει ιστορικά κεντρικό ρόλο ως σημείο αναφοράς και πνευματικός συνδετικός κρίκος μεταξύ των Ορθοδόξων Κοινοτήτων σε Ανατολή και Δύση.
Σε μια εποχή όπου ο Χριστιανισμός σε πολλές περιοχές δοκιμάζεται από περιορισμούς και πιέσεις, η φωνή και η παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα — όχι μόνο για την ενίσχυση της πίστης, αλλά και για την υπεράσπιση της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η διπλωματική διάσταση της Οικουμενικότητας
Η οικουμενική αποστολή του Πατριαρχείου, αν και πρωτίστως πνευματική, δεν παύει να έχει γεωπολιτικές προεκτάσεις.
Η πρόσφατη αναφορά του Αμερικανού πρέσβη Tom Barrack στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο ως «Οικουμενικό Πατριάρχη» κατά επίσημη επίσκεψή του στην Τουρκία προκάλεσε συζητήσεις, καθώς η Άγκυρα παραδοσιακά δεν αναγνωρίζει αυτόν τον τίτλο.
Η τουρκική εφημερίδα Millî Gazete έθεσε μάλιστα ερωτήματα για τη θεσμική διάσταση των επετειακών εκδηλώσεων στη Νίκαια, επισημαίνοντας ανησυχίες περί κυριαρχίας.
Θρησκεία και γεωπολιτική ισορροπία
Η ανάδειξη του Πατριαρχείου ως φορέα διεθνούς κύρους δεν είναι νέο φαινόμενο. Από τον Ψυχρό Πόλεμο μέχρι σήμερα, ισχυρές δυνάμεις επιδιώκουν να ενισχύσουν ή να περιορίσουν την επιρροή του, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής θρησκευτικής διπλωματίας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες το βλέπουν ως γέφυρα πολιτισμών και προάσπιση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ η Ρωσία, μέσω της δικής της Εκκλησίας, προβάλλει μια «ευρασιατική» θεώρηση της Ορθοδοξίας με χαρακτηριστική ένταση στο ουκρανικό ζήτημα.
Πέρα από την επέτειο — πνευματική συνέχεια και ευθύνη
Η 1700ή επέτειος της Α’ Οικουμενικής Συνόδου δεν αφορά μόνο την ιστορική μνήμη.
Αναδεικνύει τη διαρκή πρόκληση: πώς οι θρησκευτικοί θεσμοί μπορούν να διαφυλάξουν την πνευματική τους αποστολή χωρίς να εργαλειοποιηθούν από γεωπολιτικά συμφέροντα.
Η αναγνώριση του ρόλου του Οικουμενικού Πατριάρχη δεν αποτελεί ζήτημα μόνο εκκλησιαστικό, αλλά και υπόθεση σεβασμού της θρησκευτικής ελευθερίας και της πολιτισμικής συνέχειας του Χριστιανισμού σε παγκόσμια κλίμακα.
