Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης
Ένα ακόμη περιστατικό αποκλεισμού Ελλήνων ποντιακής καταγωγής από την Τουρκία καταγράφηκε το μεσημέρι του Σαββάτου 16 Αυγούστου 2025. Θύμα αυτήν τη φορά ο Χαράλαμπος (Μπάμπης) Καπουρτίδης, πρώην πρόεδρος της Ευξείνου Λέσχης Βέροιας και μέλος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδας, ο οποίος χαρακτηρίστηκε «persona non grata» και υποχρεώθηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα.
Το περιστατικό στα ελληνοτουρκικά σύνορα
Ο κ. Καπουρτίδης ταξίδευε με αποστολή περίπου 50 ατόμων της Ευξείνου Λέσχης Βέροιας με προορισμό τον Εύξεινο Πόντο, σε προσκυνηματική εκδρομή προς τα πατρογονικά εδάφη. Η αναχώρηση έγινε νωρίς το πρωί του Σαββάτου, όμως στο τελωνείο των Κήπων οι τουρκικές αρχές τον σταμάτησαν:
-
Το όνομά του, όπως τον ενημέρωσαν, βρίσκεται στη λίστα ανεπιθύμητων προσώπων από το 2019.
-
Ως αιτιολογία επικαλέστηκαν λόγους «δημόσιας ασφάλειας».
-
Παρά τις διαμαρτυρίες του, τον οδήγησαν με περιπολικό πίσω στην ελληνική πλευρά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Καπουρτίδης είχε ταξιδέψει ξανά στην Τραπεζούντα το 2023, χωρίς κανένα πρόβλημα, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι τουρκικές αρχές έχουν ενισχύσει την εφαρμογή του μέτρου με ηλεκτρονική ενημέρωση των συνόρων.
Μια μακρά λίστα αποκλεισμών
Η περίπτωση Καπουρτίδη δεν είναι μεμονωμένη. Τα τελευταία χρόνια δεκάδες Έλληνες ποντιακής καταγωγής – πολιτιστικοί παράγοντες, καλλιτέχνες, συγγραφείς και μέλη συλλόγων – έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με παρόμοιες απαγορεύσεις:
-
Ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας (2020),
-
Ο τραγουδιστής Αχιλλέας Βασιλειάδης,
-
Ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Γιώργος Βαρυθυμιάδης,
-
Η καθηγήτρια Ροζαλία Ελευθεριάδου,
-
Η δρ. Μυροφόρα Ευσταθιάδου,
-
Ο ιστορικός και συγγραφέας Νίκος Πετρίδης,
-
Ο πρόεδρος των «Μωμόγερων» Κώστας Αλεξανδρίδης και άλλοι.
Κοινός παρονομαστής: η ενεργός δράση τους για τη διατήρηση της ποντιακής μνήμης και την προώθηση της διεθνούς αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ποντίων.
Αντιδράσεις από τον Ποντιακό Ελληνισμό
Η απόφαση των τουρκικών αρχών προκάλεσε έντονες αντιδράσεις συλλόγων και φορέων:
-
Ο Σύνδεσμος Ποντιακών Σωματείων Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας καταδίκασε το περιστατικό, κάνοντας λόγο για «κατάφωρη παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων» και «προσβολή ολόκληρου του Ποντιακού Ελληνισμού».
-
Ο Σύλλογος Ποντίων Κω “Ξενιτέας” επισήμανε ότι «η απαγόρευση στοχεύει τον ίδιο τον ποντιακό ελληνισμό και όχι μόνο τον Καπουρτίδη ως άτομο».
-
Πολιτικές τοποθετήσεις, όπως της Όλγας Μαρκογιαννάκη (ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής), ζήτησαν παρέμβαση της ελληνικής Πολιτείας ώστε να διασφαλιστεί ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ιστορικής μνήμης.
Ένα ευρύτερο μοτίβο πολιτιστικής καταστολής
Η Τουρκία τα τελευταία χρόνια επιδεικνύει συστηματική δυσανεξία απέναντι σε κάθε φωνή που διεκδικεί την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων ή επιμένει στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης.
Η άρνηση των τουρκικών αρχών το 2024 να επιτρέψουν τη Θεία Λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου στην Παναγία Σουμελά στην Τραπεζούντα αποτελεί ακόμη ένα παράδειγμα του ίδιου μοτίβου.
Η πρακτική αυτή, που συνδυάζει πολιτικό έλεγχο, περιορισμό θρησκευτικών ελευθεριών και στοχοποίηση πολιτιστικών εκπροσώπων, δημιουργεί νέο κύμα δυσπιστίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, παρά το ισχύον «σύμφωνο φιλίας».
Το μήνυμα που στέλνει η Άγκυρα
Η στοχοποίηση προσώπων όπως ο Χαράλαμπος Καπουρτίδης καταδεικνύει πως η Τουρκία επιχειρεί να ελέγξει – ή ακόμη και να φιμώσει – κάθε αφήγηση που δεν συνάδει με την επίσημη γραμμή της Άγκυρας για τα γεγονότα του Πόντου.
Για τον ποντιακό ελληνισμό, όμως, η μνήμη δεν διαγράφεται με σφραγίδες στα σύνορα, όπως επισημαίνουν οι ποντιακοί σύλλογοι:
«Όταν ένας λαός τρέμει τη μνήμη, δείχνει τον φόβο του απέναντι στην αλήθεια».
