Την Δευτέρα 6/1/2025, Εορτή των Θεοφανείων , ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων ιερούργησε στον Ι.Ν. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Κομοτηνή, τέλεσε τον Μεγάλο Αγιασμό και στην συνέχεια τέλεσε των Αγιασμό των Υδάτων στη Δεξαμενή της ΔΕΥΑΚ, στα Λιμάνια του Φαναρίου και της Μαρώνειας, και στον Ποταμό Κομψάτο.
Στη Μαρώνεια η τελετή καθαγιασμού των υδάτων ξεκίνησε λίγο μετά τις 12.15 το μεσημέρι προεξάρχοντος του Μητροπολίτη παρουσία των αρχών και με τη συμμετοχή πλήθους πιστών.
Να σημειωθεί ότι η ομηρική Μαρώνεια ήταν παραθαλάσσια, με ένα σπουδαίο λιμάνι, το οποίο συνέχισε να ακμάζει σε όλη τη διάρκεια της Ρωμαιοκρατίας, μέχρι και τον βυζαντινό 7ο αιώνα μ.Χ. Τότε, όμως, οι πειρατικές επιδρομές την καταδίκασαν σε μαρασμό, ώσπου τον 13ο αιώνα μεταφέρθηκε για προστασία στη σημερινή της θέση.
Η βυζαντινή Μαρώνεια βρίσκεται στο λιμάνι του Αγίου Χαράλαμπου –γνωστό και ως Παλαιόχωρα– όπου υπάρχουν ακόμα ίχνη του αρχαίου μώλου. Η μεγάλη ακμή που γνώρισε η Μαρώνεια, κατά τη ρωμαϊκή εποχή, οφειλόταν κυρίως στο λιμάνι της, το οποίο επέτρεψε την ανάπτυξη μιας ιδιαίτερα έντονης εμπορικής δραστηριότητας, όπως μαρτυρεί η ανεύρεση μαρωνίτικων νομισμάτων σε μακρινά σημεία της Βαλκανικής ακόμη κι ως στη Συρία.
Η Μαρώνεια, πόλη με συνεχή ζωή από την Αρχαιότητα (7ος αιώνας π.Χ.), παρέμεινε σημαντικό αστικό κέντρο στη βυζαντινή περίοδο με το ίδιο πάντοτε όνομα (προέρχεται από τον τοπικό ήρωα Μάρωνα), περιορίζεται όμως στην περίοδο αυτή το πολεοδομικό της συγκρότημα.
Η Μαρώνεια, που έχει έντονη παρουσία στις φιλολογικές πηγές -είναι γνωστές αρκετές πτυχές της εκκλησιαστικής της ιστορίας-, προβιβάζεται από τον 7ο αιώνα σε Αρχιεπισκοπή που φαίνεται να υφίσταται έως τις αρχές του 14ου αιώνα, στα χρόνια του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β΄ (1282-1328). Στα χρόνια της κυριαρχίας των Λατίνων η πόλη υπάγεται εκκλησιαστικά στην επαρχία της Μάκρης. Ως Αρχιεπισκοπή αναφέρεται στις φιλολογικές πηγές και στον 14ο αιώνα. Ήδη στα 1372 η Μαρώνεια βρίσκεται κάτω από τους Οθωμανούς κατακτητές και ο αρχιεπίσκοπος της πόλης μετατίθεται στη μητρόπολη Μεσημβρίας. Γύρω στα 1513 οι κάτοικοι της Μαρώνειας, για λόγους ασφαλείας, μετακινήθηκαν από την παραλία προς την ενδοχώρα, όπου και ίδρυσαν τον σημερινό οικισμό Μαρώνεια.
Η επιβλητική οχύρωση της παραλιακής Μαρώνειας, που χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ., αποτέλεσε τη βάση για τα οχυρωματικά έργα της βυζαντινής περιόδου. Από την παλαιοχριστιανική φάση έχουν σωθεί επιτύμβιες επιγραφές, κεραμοσκεπείς τάφοι στην τοποθεσία Παραθύρα, αίθριο βασιλικής με ψηφιδωτό δάπεδο του 6ου αιώνα στην Παλόχωρα, μια βασιλική στα θεμέλια της οποίας κτίστηκε στον 11ο αιώνα ναός, και τέλος μια τρίτη που βρίσκεται κάτω από το παρεκκλήσιο της Παναγίας στη θέση Άγιος Χαράλαμπος.
Είναι δε σήμερα γνωστό, ότι πρώτον το αίθριο της παλαιοχριστιανικής βασιλικής βρισκόταν σε χρήση και μετά τον 6ο αιώνα και δεύτερον η τοιχογραφημένη με φυλλοφόρο σταυρό κόγχη εκκλησίας, κάτω από το ναό του 11ου αιώνα, χρονολογείται στην εικονομαχική περίοδο.
Στην περιοχή υπάρχουν 12 εκκλησίες και παρεκκλήσια, γύρω από τα οποία μπλέκονται γοητευτικοί θρύλοι και παραδόσεις, δείγμα της θρησκευτικής πίστης των κατοίκων. Τα περισσότερα από αυτά συνοδεύονται με θρύλους και ντόπιες παραδόσεις και ιστορίες.
1. Αγ. Νικόλαος: Οι γεροντότεροι αναφέρουν πως αν ξεχνούσαν να ανάψουν το καντήλι, από μέσα ακουγόταν ένας παράξενος θόρυβος και την επόμενη καλούσαν τον παπά για να διαβάσει παράκληση.
2. Αγ. Ερμογένης: Παλιά έκαναν το καλοκαίρι δεήσεις για να βρέξει. Πίστευαν ότι ο Άγιος βοηθά στην ανομβρία.
3.Αγ. Γεώργιος: Οι ντόπιοι έπαιρναν την θαυματουργή εικόνα στο σπίτι τους σε περίπτωση που τύχαινε κακό στην οικογένεια.Είχαν υποχρέωση να κρατούν το καντήλι αναμμένο για 40 μέρες για να μην συμβεί συμφορά.
4.Αγ. Θεόδωροι: Τα κορίτσια πήγαιναν στο εκκλησάκι στάρι και το έπαιρναν Αγιασμένο, με την προσδοκία οι Άγιοι να τους φανερώσουν το αγόρι που θα παντρευτούν.
5.Αγ. Παρασκευή:Αν ξεχνούσαν το καντήλι της στο παρεκκλήσι, η Αγία τριγυρνούσε στο χωριό με το φαναράκι της και όποιος το αντιλαμβανόταν, έτρεχε να το ανάψει.
6.Αγ. Χαράλαμπος: Οι πρόσφυγες το 1913 πήραν την εικόνα με το καΐκι τους, αλλά αυτή συνεχώς γύριζε πίσω στην εκκλησία. Το θεωρούσαν μήνυμα πως ο Άγιος δεν ήθελε να φύγει από την εκκλησία αλλά και από το χωριό.
7.Αγ. Σπυρίδωνας: Το νερό από το παρεκκλήσι λένε πως θεραπεύει τις ωτίτιδες. Στην γιορτή του Αγίου ανάβουν φωτιές.
8. Αγ. Κύρκος:Ο Άγιος δεν αφήνει τους κατοίκους να κόψουν ξύλα γύρω από το εκκλησάκι, και όποιος το τολμά, κάτι κακό του συμβαίνει.
9. Αγ. Κυριακή: Ένα κορίτσι που λεγόταν Κυριακή, έμαθε πως ο πατέρας την αρραβώνιασε χωρίς την θέλησή της, και έφυγε από το χωριό. Όταν επέστρεψε, αποφάσισε να ασκητέψει και ο πατέρας της έχτισε το εκκλησάκι.
10.Αγ. Αναστασία: Το 1915, όταν το βουνό κάηκε από πυρκαγιά, το εκκλησάκι που έχει περίβολο από ξερολιθιά ,δεν έπαθε τίποτα.
11-12. Εντυπωσιακοί οι δύο ναοί του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Και οι δύο ανήκουν στον τύπο της ξυλόστεγης βασιλικής και χρονολογούνται στο τέλος του 18ου αιώνα. Η Κοίμηση της Θεοτόκου, μάλιστα, είναι φτιαγμένη ολόκληρη από ξύλο, με ένα τέμπλο εκθαμβωτικής ομορφιάς. Στον περιβάλλοντα χώρο τους, εντωμεταξύ, πρέπει να υπήρχαν νεκροταφεία, καθώς αναφέρονται επιτύμβιες πλάκες με χαραγμένα επιγράμματα (1855-1867), στοιχείο που δείχνει πως οι κάτοικοι ευημερούσαν.
Περισσότερα στοιχεία βλ.
Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός
http://www.xanthi.ilsp.gr/thraki/history/his.asp?perioxhid=r0026
Παλαιοχριστιανικοί Ναοί Μαρώνειας
http://www.ipet.gr/cultureportalweb/print.php?article_id=1100&lang=gr&print_mode=article
Άγιος Χαράλαμπος Μαρώνειας
http://www.ipet.gr/cultureportalweb/article.php?article_id=1101&topic_id=33&level=4&belongs=32&area_id=56&lang=gr
