Το τουρκικό Υπουργείο Υγείας απαγορεύει τις προγραμματισμένες καισαρικές τομές στις κλινικές. Οι επικριτές το βλέπουν αυτό ως περιορισμό της ελευθερίας των γυναικών να λαμβάνουν τις δικές τους αποφάσεις και ως ένα περαιτέρω βήμα προς το συντηρητικό οικογενειακό ιδανικό.
«Τα ιατρικά κέντρα δεν επιτρέπεται πλέον να πραγματοποιούν προγραμματισμένες καισαρικές τομές. Αυτό αναφέρεται σε κανονισμό που δημοσιεύτηκε στην Τουρκική Εφημερίδα της Κυβέρνησης στις 19 Απριλίου. Η απόφαση του Υπουργείου Υγείας είναι σαφής: οι καισαρικές τομές απαγορεύονται στο μέλλον, εκτός εάν είναι ιατρικά απαραίτητες», γράφει η Deutsche Welle.
Απαγορεύεται επίσης στα ιδρύματα που δεν διαθέτουν δικά τους χειρουργεία να ανοίξουν καθόλου μαιευτικά τμήματα. Επιπλέον, ο νέος κανονισμός ορίζει την ψηφιακή τεκμηρίωση των δεδομένων των ασθενών και υποχρεώνει τα ιδρύματα υγειονομικής περίθαλψης να τηρούν σύγχρονα πρότυπα όσον αφορά την ασφάλεια και τη διαφάνεια των δεδομένων. Οι τακτικοί έλεγχοι θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι ιατρικές θεραπείες είναι σύμφωνες με τις επιστημονικές οδηγίες.
Αυτοί οι αυστηρότεροι κανόνες του Υπουργείου Υγείας στον τομέα της μαιευτικής προκαλούν εδώ και μέρες έντονη διαμάχη στην Τουρκία.
Οι καισαρικές τομές εξακολουθούν να είναι πολύ συχνές
Πηγές κοντά στην κυβέρνηση υποστηρίζουν ότι ο αριθμός των καισαρικών τομών μειώνεται ούτως ή άλλως, αν και αυτό το επιχείρημα δεν υποστηρίζεται από στατιστικά στοιχεία. Στην πραγματικότητα, ο αριθμός των καισαρικών τομών στην Τουρκία υπερβαίνει κατά πολύ τους μέσους όρους της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ. Το 2017, η Τουρκία βρέθηκε στην κορυφή των παγκόσμιων στατιστικών. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, το ποσοστό αυτό ήταν 51,9% το 2018, ενώ το 2022 αυξήθηκε σε 57,2%.
Στην Ευρώπη, η τάση είναι πολύ πιο μετριοπαθής: σε χώρες όπως η Σουηδία, η Ολλανδία και η Γαλλία, το ποσοστό των καισαρικών τομών έχει αυξηθεί μόνο ελαφρώς. Η ευρωπαϊκή αρχή είναι: καισαρική τομή μόνο όταν είναι ιατρικά απαραίτητη και πάντα σε διάλογο μεταξύ του γιατρού και της γυναίκας που πρόκειται να γεννήσει. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ζητά επίσης αυστηρά πρότυπα κατά τον περιορισμό της επιλογής της μεθόδου γέννησης – για την προστασία του δικαιώματος λήψης αποφάσεων σχετικά με το σώμα κάποιου.
«Τουλάχιστον τρία παιδιά» – με φυσικό τοκετό
Ενώ πολλές χώρες υποστηρίζουν την ενίσχυση των δικαιωμάτων λήψης αποφάσεων για τις γυναίκες, η Τουρκία ακολουθεί την αντίθετη κατεύθυνση. Η ισλαμοσυντηρητική κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προκαλεί θύελλα αντιδράσεων με αυτή τη νέα πρωτοβουλία. Για περισσότερα από 23 χρόνια, εφαρμόζει τις λεγόμενες «οικογενειακές» πολιτικές, τις οποίες πολλές φεμινίστριες επικρίνουν ως μισογυνιστικές.
Το 2008, ο Ερντογάν κάλεσε τις Τουρκάλες να «κάνουν τουλάχιστον τρία παιδιά», κάτι που προκάλεσε μεγάλη διαμάχη τότε, όπως και σήμερα. Στόχος, σύμφωνα με τον αρχηγό του κράτους, είναι η αντιμετώπιση των δημογραφικών αλλαγών και της γήρανσης του πληθυσμού. Ο Ερντογάν δήλωσε επίσης το 2012: «Θέλουμε να μεγαλώσουμε θρησκευόμενους νέους» και έχει επαναλάβει αυτόν τον στόχο πολλές φορές έκτοτε. Ανακηρύσσοντας το 2025 ως το «Έτος της Οικογένειας», η κυβέρνηση θέλει τώρα να θέσει τις παραδοσιακές ισλαμικές αξίες στο επίκεντρο της οικογενειακής πολιτικής της και να προωθήσει την οικογένεια ως το θεμέλιο της κοινωνίας.
«Φύγε από την κρεβατοκάμαρά μας τώρα!»
Οι οργανώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών επικρίνουν έντονα τον κανονισμό. «Η συζήτηση για την καισαρική τομή καθοδηγείται από μισογυνιστικό λόγο και μέτρα που στοχεύουν στο να κατηγορήσουν τις γυναίκες και να πάρουν τον έλεγχο του σώματός τους. Μια προσέγγιση που αναγκάζει τις γυναίκες να γεννήσουν και υπαγορεύει τι είδους μητέρες πρέπει να είναι αποτελεί επίθεση στο δικαίωμά τους να αποφασίζουν οι ίδιες για το σώμα, τη γονιμότητά τους και τη ζωή τους. Ο ρόλος του κράτους δεν είναι να υπαγορεύει στις γυναίκες πώς θα γεννήσουν», δήλωσε στην DW η οργάνωση για τα δικαιώματα των γυναικών Purple Roof (Mor Çatı).
Η Canan Gulu, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γυναικείων Συλλόγων της Τουρκίας (TKDF), πιστεύει ότι αυτός ο κανονισμός αποτελεί σαφή παραβίαση του τουρκικού συντάγματος, των διεθνών συμβάσεων και των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Το Σύνταγμα εγγυάται σε κάθε άνθρωπο το δικαίωμα στη ζωή, καθώς και την προστασία και ανάπτυξη της σωματικής και ψυχολογικής του ακεραιότητας», δήλωσε ο Γκούλου στο δελτίο τύπου του.
Η παρέμβαση στην απόφαση σχετικά με τη μέθοδο τοκετού αποτελεί άμεση επίθεση στην σωματική αυτονομία των γυναικών και στο δικαίωμά τους στην υγεία. «Η αναγκαστική μητρότητα, ο αναγκαστικός τοκετός, οι απαγορεύσεις των καισαρικών τομών – όλα αυτά παραβιάζουν βαθιά το δικαίωμα των γυναικών στην αυτοδιάθεση. Θα υπερασπιστούμε το δικαίωμα των γυναικών στην σωματική αυτονομία.»
Με την κριτική της, η Γκούλου ενώνεται με έναν αυξανόμενο αριθμό φωνών από την κοινωνία των πολιτών και το γυναικείο κίνημα που θεωρούν την κυβερνητική πολιτική υγείας ως μια ιδεολογικά υποκινούμενη παρέμβαση. Το κράτος θεωρεί τις γυναίκες ως «μηχανές γέννας», λέει, και απαιτεί: «Αρκετά πια — φύγετε πια από την κρεβατοκάμαρά μας!»
Σκληρή κριτική και από την αντιπολίτευση
Το αντιπολιτευόμενο CHP κρούει επίσης τον κώδωνα του κινδύνου. Η Αϊλίν Ναζλιάκα, αντιπρόεδρος του κόμματος υπεύθυνη για την οικογενειακή και κοινωνική πολιτική, προειδοποιεί για τις συνέπειες για τις γυναίκες στις αγροτικές περιοχές: «Σε πολλές περιοχές και χωριά, τα ιατρικά κέντρα είναι η μόνη πρόσβαση σε βασική υγειονομική περίθαλψη. Εάν οι προγραμματισμένες καισαρικές τομές δεν είναι πλέον δυνατές εκεί, αυτό αποτελεί ένα τεράστιο βήμα προς τα πίσω για την ασφάλεια των εγκύων γυναικών»
Πηγή:newsfire