Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης
112 χρόνια από την ίδρυση της λεγόμενης “Τουρκικής Δημοκρατίας της Δυτικής Θράκης”: Ιστορική αλήθεια vs προπαγάνδα
Μήνυμα του Hasan Küçük και η προπαγανδιστική διάσταση
Με αφορμή τη συμπλήρωση 112 χρόνων από την ίδρυση της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Δυτικής Θράκης», ο Πρόεδρος της τουρκοδίαιτης αλυτρωτικής “Ένωσης Αλληλεγγύης Τούρκων Δυτικής Θράκης,” Hasan Küçük, εξέδωσε μήνυμα εορτασμού, υπογραμμίζοντας την ιστορική συνέχεια της τουρκικής και μουσουλμανικής ταυτότητας στη Θράκη.
Ωστόσο, οι αναφορές αυτές λειτουργούν ως προπαγάνδα, καθώς αγνοούν την πλήρη ιστορική αλήθεια και την πολυεθνική φύση της βραχύβιας Αυτόνομης Διοίκησης του 1913, η οποία ουδέποτε αποτέλεσε κρατική οντότητα ή βάση για εδαφικές διεκδικήσεις κατά της Ελλάδας.
Ιστορικό πλαίσιο: από τους Βαλκανικούς Πολέμους στη Λωζάνη
Η “Τουρκική Δημοκρατία της Δυτικής Θράκης”, όπως την περιγράφει ο Κιουτσούκ, δεν υπήρξε ποτέ αναγνωρισμένο κράτος.
Ιστορικά, η περιοχή μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους υπαγόταν σε περίπλοκες συνθήκες: η Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης (1913) παραχώρησε τη Δυτική Θράκη στη Βουλγαρία, ενώ η Ελλάδα ανέλαβε τη φροντίδα της μουσουλμανικής μειονότητας μέσω της Συνθήκης των Αθηνών. Η Συνθήκη της Λωζάνης (1923) κατοχύρωσε τα δικαιώματα της μειονότητας, χωρίς να προβλέπει οποιοδήποτε ανεξάρτητο κρατικό μόρφωμα.
Η Αυτονομία Θράκης του 1913: πολυεθνική και προσωρινή
Ιστορικά έγγραφα και δημοσιεύματα της εποχής αποδεικνύουν ότι η βραχύβια Αυτονομία Θράκης του 1913 ήταν προσωρινή και πολυεθνική, με συμμετοχή Μουσουλμάνων, Ελλήνων, Αρμενίων και Εβραίων, που συσπειρώθηκαν για την αυτοάμυνα έναντι των Βουλγάρων, χωρίς στόχο ανεξαρτησίας ή εδαφικής διεκδίκησης από την Ελλάδα.
Οι εκλεγμένοι ηγέτες και οι αντιπροσωπείες ταξίδευαν στην Υψηλή Πύλη για να διασφαλίσουν τη σταθερότητα στην περιοχή, ενώ το Ελληνικό κράτος υπέβαλε τις παραστάσεις του παρασκηνιακά, σεβόμενο διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες.
Σημαίες, γραμματόσημα και παραχαράξεις γεγονότων
Η σημαία και τα γραμματόσημα που επικαλούνται σήμερα διάφοροι «παραγοντίζοντες» ως δήθεν σύμβολα ανεξαρτησίας ήταν απλώς εργαλεία προσωρινής διοίκησης και αυτοάμυνας και καμία σχέση δεν έχουν με σύγχρονες εδαφικές διεκδικήσεις. Ορισμένοι μάλιστα έχουν παραποιήσει γεγονότα, παραγνωρίζοντας ότι η Αυτονομία Θράκης δεν ήταν μονοεθνική και ότι η πραγματική ιστορία περιλάμβανε συγκρούσεις, συνεργασίες και συντονισμό με τις ελληνικές και διεθνείς αρχές.
Μειονότητα και ένταξη στην Ελλάδα: η ιστορική πραγματικότητα
Ακόμη και οι σημερινές αναφορές περί δήθεν καταπίεσης των “Τούρκων της Δυτικής Θράκης” κατά την ένταξή τους στην Ελλάδα αγνοούν την ιστορική πολυπλοκότητα.
Η πραγματικότητα είναι ότι η περιοχή αντιμετώπισε συγκρούσεις και βίαιες καταστάσεις από διάφορους στρατούς και ομάδες, αλλά οι ελληνικές αρχές και οι τοπικοί ηγέτες εργάστηκαν για τη σταθερότητα και την ειρηνική συνύπαρξη πληθυσμών με διαφορετικές θρησκείες και εθνότητες.
Συμπέρασμα: η ιστορία απέναντι στην προπαγάνδα
Συμπερασματικά, η ανάδειξη της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Δυτικής Θράκης» ως ιστορικού επιτεύγματος από τον Hasan Küçük αποτελεί ιστορική παραχάραξη.
Η αλήθεια δείχνει μια περιοχή με πολύπλοκη πολυεθνική ιστορία, προσωρινές αυτοδιοικήσεις για λόγους ασφάλειας και αυτοάμυνας, και καμία βάση για εδαφικές διεκδικήσεις.
Η ιστορία δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως εργαλείο προπαγάνδας – ειδικά όταν πρόκειται για μια περιοχή με τόσο ευαίσθητες διακρατικές σχέσεις και ζωντανές μειονότητες.
Συμβουλευθήκαμε ενδεικτικά τις ακόλουθες πηγές:
-
AYDINLI, Ahmet, Batı Trakya Faciasının İçyüzü, Akın Yay., İstanbul 1971.
-
BIYIKLIOĞLU, Tevfik, Trakya’da Millî Mücadele, Cilt I, TTK Yay., Ankara 1992.
-
CİHAN, Süleyman Sefer, 1913 Batı Trakya Türk Cumhuriyeti, Yeni Batı Trakya Dergisi Yayınları, İstanbul b.t.y.
-
GÖRGÜLÜ, İsmet, On Yıllık Harbin Kadrosu 1912-1922, TTK Yay., Ankara 1993.
-
HALAÇOĞLU, Yusuf & EREN, Halit, “Batı Trakya”, TDVİA, 5. Cilt, İstanbul 1992.
-
MÜMTAZ, Hüseyin, “Yüzyıllık Efsane-Batı Trakya (1878-1979)”, Türk Kültürü, Yıl 17, S 196, Şubat 1979.
-
TUNCER, Umur, Balkan Savaşları Sonunda Kurulan Batı Trakya Türk Cumhuriyeti, İÜ SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1985.
-
ΑΛΕΞΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ, Η αυτονομία της Δυτικής Θράκης, Καθημερινή.
-
Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης, Το κίνημα Αυτονομίας της Δυτικής Θράκης, το 1913 και οι κάπηλοι του.
-
Μπακιρτζής Ιωάννης, Η δυτική Θράκη στη Μετάβαση (1913-1920), Θεσσαλονίκη, 2016.
-
Παπαθανάση – Μουσιοπούλου Καλλιόπη (Επιμ.), Η απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης, από το αρχείο του Χαρίσιου Βαμβακά, Αθήνα, 1975.
- Αρβανίτης Νίκος, “Αντιελευθέρια”, “Διασυμμαχική Θράκη” (Thrace Interalliée) και γιατί να ξαναγραφεί η ιστορία της Ροδόπης
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
