Η παρέμβαση του Ιωάννη Λοβέρδου στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ χαρτογραφεί τη νέα ελληνική στάση για το Παλαιστινιακό – Πού τελειώνει η αλληλεγγύη και πού αρχίζει η γεωπολιτική αυτοπροστασία
🟩 1. Εισαγωγή – Πλαίσιο της παρέμβασης
Σε μια κομβική στιγμή για τη διεθνή διπλωματία αναφορικά με την «επόμενη μέρα» στη Λωρίδα της Γάζας, ο υφυπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Λοβέρδος εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Υψηλού Επιπέδου Διάσκεψη της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για το Παλαιστινιακό Ζήτημα. Η παρέμβασή του δεν πέρασε απαρατήρητη, καθώς επιχείρησε να ισορροπήσει ανάμεσα σε ανθρωπιστική ευαισθησία και στρατηγικό ρεαλισμό.
Η τοποθέτηση ήρθε σε μια συγκυρία όπου ο διεθνής διάλογος –με προεξάρχουσες τις ΗΠΑ, την ΕΕ, αλλά και αραβικά κράτη όπως η Αίγυπτος και η Ιορδανία– επιχειρεί να χαρτογραφήσει ένα νέο διοικητικό και πολιτικό σχήμα για τη Γάζα, δίχως τη Χαμάς και χωρίς να τιναχθεί στον αέρα η εύθραυστη ισορροπία Ισραήλ–Παλαιστινιακής Αρχής.
🟦 2. Κύριες θέσεις της Ελλάδας
▪ Καταδίκη της Χαμάς – Κανένας ρόλος στην επόμενη μέρα
Ο Ιωάννης Λοβέρδος υπήρξε απόλυτος: η Χαμάς δεν μπορεί να έχει κανένα ρόλο στη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας. Με αυτή τη διατύπωση, η Ελλάδα ευθυγραμμίζεται με τη γραμμή των ΗΠΑ και του Ισραήλ, πηγαίνοντας ίσως ένα βήμα παραπέρα από την ΕΕ, η οποία μέχρι σήμερα δεν έχει διατυπώσει τόσο ρητά μια τέτοια θέση.
▪ Λύση δύο κρατών – Το μόνο ρεαλιστικό σενάριο
Η Αθήνα επανέλαβε τη δέσμευσή της υπέρ της λύσης των δύο κρατών, με βάση τα σύνορα του 1967 και την Ιερουσαλήμ ως κοινή πρωτεύουσα. Η αναφορά αυτή αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, σε μια περίοδο όπου ισραηλινοί αξιωματούχοι επαναφέρουν τη ρητορική περί «μη βιωσιμότητας» του παλαιστινιακού κράτους.
▪ Στήριξη στην Παλαιστινιακή Αρχή – Μεταρρυθμίσεις και ασφάλεια
Ο Λοβέρδος υπογράμμισε τη σημασία μιας «αναβαθμισμένης και μεταρρυθμισμένης Παλαιστινιακής Αρχής» ως ρεαλιστικού συνομιλητή. Πρόκειται για θέση που συντονίζεται με τα σχέδια της Ουάσιγκτον να ενισχυθεί η Αρχή του Μαχμούντ Αμπάς, ως αντιστάθμισμα στη Χαμάς.
▪ Ανθρωπιστική δέσμευση – Χρηματοδότηση και υποστήριξη διεθνών οργανισμών
Η Ελλάδα αναλαμβάνει να συνεχίσει τη στήριξη της UNRWA, της UNICEF και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Πρόκειται για μια δήλωση που λειτουργεί εξισορροπητικά προς την αυστηρή ρητορική περί Χαμάς, προσφέροντας ταυτόχρονα διεθνή κύρος στην ελληνική διπλωματία.
🟨 3. Ειδικές αναφορές και συμβολισμοί
Η παρέμβαση Λοβέρδου περιείχε και συμβολικές αναφορές που δύσκολα περνούν απαρατήρητες.
▪ Η Ιερά Μονή Αγίου Πορφυρίου στη Γάζα, ένα από τα αρχαιότερα χριστιανικά μοναστήρια της περιοχής, αναφέρθηκε ως παράδειγμα ειρηνικής συνύπαρξης. Η αναφορά αυτή, πέρα από τον πολιτισμικό συμβολισμό, λειτουργεί ως υπενθύμιση της ελληνικής παρουσίας και ιστορικής σχέσης με την περιοχή.
▪ Το Status Quo των Ιεροσολύμων αναφέρθηκε ως «πυλώνας σταθερότητας», σε έμμεση στήριξη της Ιορδανίας και του ρόλου της επί των Αγίων Τόπων. Η Ελλάδα, υπενθυμίζεται, παραδοσιακά στηρίζει την Εκκλησία του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.
▪ Αντισημιτισμός και ρητορική μίσους: Η ομιλία περιλάμβανε καταδίκη των ρητορικών που στοχοποιούν πολίτες ή θρησκευτικές κοινότητες, μια αναφορά που απευθύνεται τόσο στο εσωτερικό όσο και στο διεθνές ακροατήριο.
🟥 4. Γεωπολιτική ανάγνωση – Πού τοποθετείται η Ελλάδα;
Η παρέμβαση Λοβέρδου δεν είναι μεμονωμένη. Είναι συνέχεια της στρατηγικής σταδιακής μετατόπισης της Ελλάδας από μια παραδοσιακά φιλοπαλαιστινιακή στάση σε μια περισσότερο ισορροπημένη προσέγγιση με ελληνοϊσραηλινό βάθος.
▪ Ευθυγράμμιση με ΕΕ–ΗΠΑ, χωρίς τους κινδύνους της μετωπικής ρήξης με τον Αραβικό κόσμο.
▪ Αποφυγή “καταγγελτικού παλαιστινοκεντρισμού” όπως εκείνος των δεκαετιών ’80–’90. Η στάση της κυβέρνησης Μητσοτάκη προκρίνει τον ρεαλισμό έναντι της συναισθηματικής προσκόλλησης σε παρωχημένα αφηγήματα.
▪ Διαμεσολαβητικός ρόλος και ανοικοδόμηση: Η Ελλάδα επιχειρεί να συνδεθεί με μελλοντικά σχέδια ανοικοδόμησης της Γάζας (βλ. Αιγυπτιακό/Αραβικό Σχέδιο), επενδύοντας στο προφίλ του αξιόπιστου περιφερειακού εταίρου.
🟫 5. Ενστάσεις – Ασυνέχειες και προβληματισμοί
Η ελληνική τοποθέτηση, παρότι καθαρή, γεννά εύλογα ερωτήματα:
-
Πόσο «ουδέτερη» μπορεί να θεωρηθεί η Αθήνα; Η πλήρης απόρριψη της Χαμάς ενδέχεται να την απομακρύνει από κρίσιμους παίκτες, όπως το Κατάρ ή τμήματα της παλαιστινιακής κοινωνίας που, έστω και απρόθυμα, τη βλέπουν ως δύναμη «αντίστασης».
-
Η ΕΕ δεν έχει ακόμα μιλήσει τόσο καθαρά για τη Χαμάς. Η Ελλάδα επιλέγει να προηγηθεί των ευρωπαϊκών εταίρων της ή να τους πιέσει;
-
Υπάρχει βιώσιμη εναλλακτική εκπροσώπηση για τους Παλαιστινίους; Η Παλαιστινιακή Αρχή αμφισβητείται και από τμήματα της Δυτικής Όχθης. Η ενίσχυσή της χωρίς μεταρρυθμίσεις ενδέχεται να αναπαράγει το πρόβλημα.
🟪 6. Συμπεράσματα
Η ελληνική παρέμβαση στον ΟΗΕ φανερώνει ωριμότητα, συνέπεια και στρατηγική συνοχή. Η Αθήνα δεν περιορίζεται σε γενικόλογες εκκλήσεις ειρήνης, αλλά προσδιορίζει σαφείς όρους και προϋποθέσεις για μια βιώσιμη λύση.
Η αποστασιοποίηση από ακραίους παλαιστινιακούς φορείς, η στήριξη στην ανθρωπιστική αποκατάσταση και η αποδοχή της λύσης των δύο κρατών, τοποθετούν την Ελλάδα σε μια θέση ευθύνης. Ωστόσο, η μελλοντική εμπλοκή της σε σχέδια ανοικοδόμησης, διπλωματικής διαμεσολάβησης ή ενεργειακής σταθερότητας (βλ. EastMed, ΑΟΖ, Κύπρος) θα κρίνει αν η θέση αυτή μεταφράζεται σε ουσιαστική επιρροή.
