Εργατική Πρωτομαγιά: Αγώνας για Δικαιοσύνη και Αξιοπρέπεια – Από το Συνέδριο των Παρισίων του 1889 στην Κομοτηνή και σε όλη την Ελλάδα του 2025
Η 1η Μαΐου, ημέρα τιμής για τους εργαζόμενους παγκοσμίως, γιορτάστηκε και φέτος σε ολόκληρη την Ελλάδα με εκδηλώσεις και δυναμικές κινητοποιήσεις. Οι κινητοποιήσεις ανέδειξαν τις τρέχουσες προκλήσεις στον εργασιακό χώρο και την αδιάκοπη προσπάθεια για βελτίωση των συνθηκών εργασίας και της ποιότητας ζωής.
Εκδηλώσεις και δηλώσεις στην Κομοτηνή
Στην Κομοτηνή, η Εργατική Πρωτομαγιά τιμήθηκε με σεβασμό στην ιστορία των εργατικών αγώνων. Εργαζόμενοι από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα συγκεντρώθηκαν στο Άγαλμα της Εθνικής Αντίστασης για να τιμήσουν με κατάθεση στεφάνων όσους αγωνίστηκαν για τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Εκπρόσωποι της τοπικής πολιτικής σκηνής, όπως ο βουλευτής Ροδόπης Ιλχάν Αχμέτ, ο πρώην βουλευτής Δημήτρης Χαρίτου, ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Κομοτηνής Γιώργος Χατζηαθανασίου, ο Αντιπεριφερειάρχης Μανώλης Ταπατζάς και ο Δήμαρχος Γιάννης Γκαράνης, υπογράμμισαν τη διαχρονική σημασία της ημέρας και τη συνεχιζόμενη διεκδίκηση των εργαζομένων για δικαιότερες και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας.
Ακολούθησε διαμαρτυρία στην κεντρική πλατεία και πορεία στους δρόμους της πόλης, όπου οι πρόεδροι των ΕΝΙΔΥΚ, ΑΔΕΔΥ και του συλλόγου εργατών της Pharmathen τόνισαν τη σύνδεση του αγώνα των εργατών του Σικάγο με τις σημερινές διεκδικήσεις για μισθούς αξιοπρέπειας, ασφαλείς συνθήκες και σεβασμό στα δικαιώματα των εργαζομένων.
Η ημέρα έκλεισε με κατάθεση στεφάνων στο Άγαλμα της Εθνικής Αντίστασης από την ΕΝΙΔΥΚ και την ΑΔΕΔΥ Ροδόπης.
Μαζική συμμετοχή στην απεργιακή συγκέντρωση ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ και ΕΚΑ
Κινητοποιήσεις στην υπόλοιπη Ελλάδα
Σε όλη την Ελλάδα, η Εργατική Πρωτομαγιά γιορτάστηκε με κινητοποιήσεις σε μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη.
Στην Αθήνα, η ΓΣΕΕ και το Εργατικό Κέντρο Αθήνας πραγματοποίησαν 24ωρη απεργία και συγκέντρωση στην πλατεία Κλαυθμώνος, διεκδικώντας συλλογικές συμβάσεις εργασίας, μέτρα για την ακρίβεια και τη στεγαστική κρίση, και ελεύθερες διαπραγματεύσεις για τον κατώτατο μισθό, καθώς και ενισχυμένη κρατική εποπτεία στους χώρους εργασίας και διασφάλιση των δημόσιων αγαθών.
Η ΑΔΕΔΥ οργάνωσε ξεχωριστή συγκέντρωση στην πλατεία Κοραή, διεκδικώντας την επαναφορά των δώρων, αυξήσεις στους μισθούς, κατάργηση της εισφοράς για την ανεργία, ξεπάγωμα των μισθολογικών κλιμακίων, αφορολόγητο όριο, αύξηση των επιδομάτων επικίνδυνης εργασίας, προσλήψεις προσωπικού και στήριξη του ΕΣΥ, και εκφράζοντας την αντίθεσή της στις ιδιωτικοποιήσεις.
Στη Θεσσαλονίκη, πραγματοποιήθηκαν τρεις ξεχωριστές διαδηλώσεις από το Εργατικό Κέντρο, το ΠΑΜΕ και την εξωκοινοβουλευτική αριστερά, με αίτημα για περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας, μισθούς και συντάξεις.
Οι πορείες κατέληξαν στο μνημείο των πεσόντων εργατών, όπου τιμήθηκε η θυσία των προηγούμενων γενεών.
Κυρ. Μητσοτάκης: 15 πολιτικές της κυβέρνησης για την εργασία
Δηλώσεις πολιτικών αρχηγών για την Εργατική Πρωτομαγιά
Η Εργατική Πρωτομαγιά έδωσε το έναυσμα και για πολιτικές τοποθετήσεις.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε κυβερνητικές πρωτοβουλίες για την εργασία, ενώ ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Σωκράτης Φάμελλος υπογράμμισε τη σημασία της απεργίας και άσκησε κριτική στην κυβέρνηση. Ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας τόνισε τη δύναμη της συλλογικής δράσης και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης την ανάγκη για εργασία με δικαιώματα. Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας Ζωή Κωνσταντοπούλου τίμησε τους αγώνες των εργαζομένων και ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς Αλέξης Χαρίτσης την ανάγκη για ενότητα απέναντι στην εργοδοτική αυθαιρεσία.
Εργατική Πρωτομαγιά: Ένας και πλέον αιώνας εργατικών αγώνων και διεκδικήσεων
Εργατική Πρωτομαγιά: Από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας στην Εποχή των Μνημονίων και της Πανδημίας
Η Εργατική Πρωτομαγιά έχει τις ρίζες της στις Ηνωμένες Πολιτείες και συνδέεται στενά με τους αγώνες των συνδικάτων για την καθιέρωση του οκταώρου ως νόμιμου χρόνου εργασίας. Η αιματηρή απεργία που έλαβε χώρα στο Σικάγο την 1η Μαΐου του 1886, με αφορμή την ψήφιση σχετικής νομοθεσίας στην πολιτεία του Ιλινόις, αποτέλεσε ένα γεγονός με ιδιαίτερη σημασία.
Η θυσία των εργατών του Σικάγο και η παγκόσμια κατακραυγή για την καταστολή του αγώνα τους οδήγησαν στην απόφαση του Διεθνούς Συνεδρίου του Παρισιού το 1889 να ανακηρυχθεί η 1η Μαΐου ως η Διεθνής Ημέρα των Εργαζομένων, συμβολίζοντας τις διεκδικήσεις και την αλληλεγγύη των εργαζομένων.
Στην Ελλάδα, τα πρώτα εργατικά κινήματα έκαναν την εμφάνισή τους μετά την ανάπτυξη της καλλιέργειας καπνού τον 19ο αιώνα, με την πρώτη απεργία να καταγράφεται στη Δράμα το 1888.
Σημαντικά γεγονότα ήταν η πρώτη συγκέντρωση για την Πρωτομαγιά το 1892 στην Ελλάδα και οι αγώνες για την εφαρμογή του οκταώρου και την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών τα επόμενα χρόνια, οι οποίοι συχνά αντιμετώπιζαν την καταστολή από τις αρχές.
Τη δεκαετία του 1930 και μέχρι την περίοδο της Χούντας το 1967, οι συνθήκες εργασίας ήταν εξαιρετικά δύσκολες, ενώ η φτώχεια και η προσφυγική κρίση μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή επιδείνωσαν ακόμα περισσότερο την κατάσταση.
Σημαντικές στιγμές στην ιστορία των εργατικών αγώνων ήταν οι κινητοποιήσεις που έγιναν το 1932 στην Αθήνα και τον Πειραιά, η απεργία των εργαζομένων στην καπνοβιομηχανία της Καβάλας το 1933, οι καταλήψεις λιμανιών και πλοίων από τους ναυτεργάτες και τους εργαζόμενους στους σιδηροδρόμους το 1934, καθώς και η αιματηρή εξέγερση των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη τον Μάιο του 1936, η οποία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο.
Η Δικτατορία της 4ης Αυγούστου (1936-1941) απαγόρευσε τις απεργίες και περιόρισε τη δράση του εργατικού κινήματος.
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής (1941-1944), οι αγώνες των εργαζομένων συνδέθηκαν άμεσα με την επιβίωση και την αντίσταση κατά των κατακτητών, με την Πρωτομαγιά του 1944 να σημαδεύεται από την εκτέλεση 200 κρατουμένων στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.
Μετά την απελευθέρωση, τη δεκαετία του 1950, δημιουργήθηκαν οι «115 ΣΕΟ» ως αντίδραση στον κρατικό έλεγχο των συνδικάτων, ενώ τη δεκαετία του 1960 οι εργαζόμενοι στις οικοδομές πραγματοποίησαν δυναμικές κινητοποιήσεις. Η δικτατορία που διήρκεσε από το 1967 έως το 1974 απαγόρευσε και πάλι τις συγκεντρώσεις, ενώ η Πρωτομαγιά καθιερώθηκε ως επίσημη αργία το 1968. Ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς που έγινε νόμιμα πραγματοποιήθηκε το 1975.
Στα χρόνια των Μνημονίων (από το 2010) και της πανδημίας (2020-2023), η Εργατική Πρωτομαγιά συνέχισε να αποτελεί ημέρα κινητοποιήσεων και διεκδικήσεων για τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Αντί επιλόγου, το ερώτημα που τίθεται ωστόσο έχει να κάνει τόσο με τις νέες εργασιακές συνθήκες όπως αυτές εφαρμόζονται στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) και την “ψηφιακή γενιά εργαζομένων” με τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά που τους διαφοροποιούν: εργάτες-εργαζόμενοι υψηλού εκπαιδευτικού προφίλ με υψηλού επιπέδου που ζουν και δρουν σ’ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον και όχι στα περιχαρακωμένα σύνορα των μικρών εθνικών κρατών του παρελθόντος.
