Από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη έως τη Θράκη – Όταν η Τοπική Αυτοδιοίκηση παίζει με τα εθνικά σύνορα
Του Νίκου Αρβανίτη | Ερευνητική Ανάλυση – RodopiPress.gr
Η εξωτερική πολιτική είναι –θεσμικά και ουσιαστικά– αρμοδιότητα της κυβέρνησης, δια του Υπουργείου Εξωτερικών. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια και με αυξανόμενη ένταση, παρατηρείται μια επικίνδυνη διολίσθηση δημάρχων και περιφερειακών παραγόντων στον ρόλο του “υποκατάστατου ΥΠΕΞ”: δηλώσεις επί διεθνών κρίσεων, φιλοξενία διπλωματών με πολιτικά μηνύματα, συμμετοχή σε εθιμοτυπικές τελετές που φέρουν ξένη εθνική σφραγίδα.
Αυτό το φαινόμενο έχει λάβει δύο ιδιαίτερα προβληματικές μορφές:
α) την ιδεολογική υποκατάσταση της κρατικής πολιτικής (όπως έκανε ο δήμαρχος Αθηναίων),
και β) την υπόγεια εθνική εκτροπή (όπως συμβαίνει σε δήμους της Θράκης).
🏙️ Αθήνα – Ο Χάρης Δούκας και η μονόπλευρη επίθεση στο Ισραήλ
Η σύγκρουση μεταξύ του δημάρχου Αθηναίων και του Ισραηλινού πρέσβη ανέδειξε το πρόβλημα στην πιο θεαματική του μορφή. Ο κ. Δούκας, απαντώντας σε δηλώσεις του πρέσβη περί «έλλειψης φιλικότητας» της πόλης προς Ισραηλινούς τουρίστες, επιτέθηκε στο κράτος του Ισραήλ με όρους ιδεολογικής καταγγελίας:
«Η Αθήνα δεν δέχεται μαθήματα δημοκρατίας από όσους σκοτώνουν αμάχους».
Η τοποθέτησή του αγνόησε επιδεικτικά τη δράση της Χαμάς, τις σφαγές της 7ης Οκτωβρίου 2023 και την επίσημη θέση της Ε.Ε., η οποία κατατάσσει τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση.
Πέρα από το ηθικό ερώτημα της επιλεκτικής ευαισθησίας, εγείρεται το θεσμικό ζήτημα: σε ποιον ανήκει η εξωτερική πολιτική της χώρας; Η Αθήνα δεν είναι κράτος-πόλη ούτε διαθέτει αυτόνομη διπλωματία. Παρόλα αυτά, η δημόσια παρέμβαση Δούκα λειτούργησε ως μονομερής καταγγελία – και όχι ως εκπροσώπηση της Ελλάδας.
🏙️ Θεσσαλονίκη – Αθήνα: Η παλαιότερη “διπλωματία των πόλεων”
Η «διπλωματία των πόλεων» δεν ξεκινά με τον Δούκα:
-
Ο Γιάννης Μπουτάρης προσκάλεσε τουρκικές και σκοπιανές αντιπροσωπείες με αμφιλεγόμενες δηλώσεις περί “Μακεδονίας”.
-
Ο Γιώργος Καμίνης υπέγραψε συμφωνίες και συμμετείχε σε διεθνή φόρα με σαφές πολιτικό μήνυμα, συχνά δίχως εμπλοκή του ΥΠΕΞ.
Οι πρακτικές αυτές στηρίζονταν σε ένα αφήγημα πολυπολιτισμικότητας, όμως συχνά υπονόμευσαν τα εθνικά συμφέροντα, ιδίως όταν οι φιλοξενίες λειτουργούσαν ως έμμεση νομιμοποίηση διεκδικήσεων τρίτων κρατών.
🇹🇷 Θράκη – Δήμαρχοι μειονοτικοί που συμπεριφέρονται σαν τοπικοί διοικητές της Τουρκίας
Το πιο ανησυχητικό φαινόμενο εμφανίζεται στους δήμους της Θράκης, όπου αρκετοί δήμαρχοι της μουσουλμανικής μειονότητας δρουν σταθερά υπό τον άξονα της τουρκικής γεωπολιτικής ρητορικής:
-
Μετέχουν σε τελετές του τουρκικού Προξενείου Κομοτηνής.
-
Παραβρίσκονται σε εκδηλώσεις τουρκικών κρατικών θεσμών (YTB, Diyanet, TIKA).
-
Συμπράττουν με οργανώσεις όπως η Τουρκική Ένωση Ξάνθης (ΤΕΞ), η οποία δεν αναγνωρίζεται από την ελληνική Δικαιοσύνη.
-
Ομιλούν για “τουρκική ταυτότητα” της μειονότητας, παραβιάζοντας τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί ο δήμαρχος Σουφλίου, Πάνος Καλακίκος, ο οποίος παραβρέθηκε σε εθιμοτυπική θρησκευτική τελετή σε περιοχή όπου η τουρκική επιρροή έχει έντονη παρουσία (Ρούσσα–Κέχρος), μόλις λίγες ημέρες πριν δεχθεί τιμητική αναγνώριση από επίσημο τουρκικό θεσμό. Το RodopiPress είχε αποκαλύψει ήδη από τις 30 Ιουλίου το παρασκήνιο συμμετοχής του σε εκδηλώσεις με πολιτικό και θρησκευτικό περιεχόμενο που συνδέονται με το στρατηγικό αφήγημα του Προξενείου περί τουρκοποίησης των Πομάκων.
⚖️ Θεσμικό και Εθνικό Ζήτημα
Η ελληνική Πολιτεία καλείται να δώσει απαντήσεις:
-
Ποια είναι τα όρια της τοπικής διπλωματίας;
-
Μπορούν δήμαρχοι να διαμορφώνουν πολιτική απέναντι σε ξένα κράτη;
-
Ποιος ελέγχει όταν δήμαρχοι ενεργούν ως πολιτικοί τοποτηρητές της Τουρκίας εντός Ελλάδας;
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει χρέος να υπηρετεί όλους τους πολίτες, όχι να λειτουργεί ως διπλωματικός δορυφόρος τρίτων κρατών ή ως ιδεολογικός φορέας προσωπικών πεποιθήσεων.
📌 Συμπέρασμα
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να μετατραπεί σε «παράλληλο ΥΠΕΞ». Η ελευθερία έκφρασης δεν είναι λευκή επιταγή για διπλωματικά ολισθήματα ή εθνικά υπονομευτικές πρακτικές. Ειδικά σε περιοχές όπως η Θράκη, η «μικρο-διπλωματία» είναι πολύ πιο επικίνδυνη από μια ανώδυνη δήλωση: είναι εργαλείο στρατηγικής διείσδυσης.
Η Ελλάδα χρειάζεται σαφές θεσμικό πλαίσιο, έλεγχο νομιμότητας και πολιτική βούληση για να διαχωρίσει τη δημοκρατική αντιπροσώπευση από την εθνική παραπλάνηση.
