89η ΔΕΘ: Μέτρα δημογραφικής τόνωση και πολιτικής σταθερότητας

Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης

Η παρουσία του πρωθυπουργού στην 89η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης χαρακτηρίστηκε από μία προσπάθεια να συνδυαστούν τα κοινωνικά και δημοσιονομικά μέτρα με τη στρατηγική ανάπτυξης της χώρας και την πολιτική επικοινωνία εν όψει των εκλογών του 2027 με κύριο σκοπό την επίτευξη μέγιστου βαθμού πολιτικής σταθερότητας.

Από τεχνικής και οικονομικής πλευράς, οι εξαγγελίες μπορούν να αποτιμηθούν ως εξής:

1. Δημοσιονομικό και οικονομικό πλαίσιο

Το συνολικό κόστος των παρεμβάσεων ανέρχεται σε περίπου 1,7 δισ. ευρώ, σε συνδυασμό με παρεμβάσεις ύψους 1 δισ. ευρώ από προηγούμενες ανακοινώσεις. Οι φορολογικές ελαφρύνσεις καλύπτουν πάνω από 4 εκατομμύρια φορολογούμενους, με επίκεντρο τη μεσαία τάξη, τις οικογένειες με παιδιά και τους νέους.

Η αναμόρφωση της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος περιλαμβάνει:

• Μείωση 2% σε όλους τους συντελεστές.

• Μείωση φόρου εισοδήματος από ενοίκια στο 25%.

• Μηδενικό συντελεστή για νέους έως 25 ετών και πολύτεκνους.

• Ενδιάμεσο συντελεστή 39% για εισοδήματα 40.000–60.000 ευρώ.

• Μειώσεις ΕΝΦΙΑ και ΦΠΑ σε επιλεγμένες περιοχές.

Οι παρεμβάσεις καλύπτουν δημοσιονομικά τον προϋπολογισμό του 2026, αλλά δεν αντιμετωπίζουν ουσιαστικά την ανισοκατανομή εισοδήματος. Η κατανομή των φορολογικών μειώσεων είναι οριζόντια, περιορίζοντας την αναδιανομή μεταξύ εισοδηματικών τάξεων.

2. Πολιτική οικονομία και ανάπτυξη

Οι ανακοινώσεις ενσωματώνουν τη στρατηγική στήριξης της περιφέρειας και της αποκέντρωσης παραγωγικών δραστηριοτήτων, αντιμετωπίζοντας μερικώς τη συγκέντρωση πληθυσμού και παραγωγής στα μεγάλα αστικά κέντρα. Παράλληλα, τα μέτρα για μικρομεσαίες επιχειρήσεις περιορίζονται σε χρηματοδοτικά εργαλεία για τον πρωτογενή τομέα, προγράμματα εξωστρέφειας, απλούστευση διαδικασιών στη βιομηχανία, πράσινα πλοία και συμμετοχή σε εθνικά και ευρωπαϊκά επενδυτικά προγράμματα.

3. Θετικά Συμπεράσματα

1. Σημαντική στήριξη εισοδήματος και φορολογικών ελαφρύνσεων
   Οι φοροελαφρύνσεις ύψους 1,6 δισ. ευρώ καλύπτουν πάνω από 4 εκατομμύρια φορολογούμενους, κυρίως μισθωτούς, συνταξιούχους και ελεύθερους επαγγελματίες. Το όφελος για τους πολίτες, σύμφωνα με τον Υπουργό Κ. Πιερρακάκη, είναι τετραπλάσιο σε σχέση με την πρόταση τιμαριθμοποίησης της αντιπολίτευσης (400 εκατ. ευρώ).

2. Στήριξη των νέων και της οικογένειας

   • Μηδενικός φόρος για νέους έως 25 ετών.

   • Μειωμένοι συντελεστές για ηλικίες 26–30.

   • Φορολογικές ελαφρύνσεις για πολύτεκνους και νέες μητέρες.

   • Ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης και συμμετοχής στην αγορά εργασίας.

3. Αναπτυξιακό και περιφερειακό πρόσημο

   • Κατάργηση ή μείωση ΕΝΦΙΑ σε 12.720 οικισμούς.

   • Μείωση ΦΠΑ έως 30% σε ακριτικά και απομακρυσμένα νησιά.

   • Στήριξη μικρών επιχειρήσεων, ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών.

4. Δημογραφική και κοινωνική στόχευση
   Μέτρα που στοχεύουν στην αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος, ενίσχυση συμμετοχής των νέων στην αγορά εργασίας και συγκράτηση πληθυσμού σε απομακρυσμένες περιοχές.

5. Δημοσιονομική βιωσιμότητα
   Τα μέτρα εντάσσονται εντός του δημοσιονομικού χώρου των 1,76 δισ. ευρώ για το 2026, χωρίς υπερβολικό κόστος ή υπερδανεισμό.

4. Περιορισμοί και αδυναμίες

• Η αναδιανομή εισοδήματος παραμένει περιορισμένη, καθώς οι ελαφρύνσεις εφαρμόζονται οριζόντια.

• Δεν υπάρχουν ουσιαστικά μέτρα για την αναβάθμιση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας ή την αναδιάρθρωση του παραγωγικού μοντέλου.

• Η αντιμετώπιση της ακρίβειας και του κόστους ζωής παραμένει εν μέρει τεχνική, χωρίς στοχευμένες λύσεις για όλους τους οικονομικά ευάλωτους.

5. Διεθνείς αναγνώσεις

Ο γερμανικός και ελβετικός τύπος αναγνωρίζουν την πρόοδο της ελληνικής οικονομίας μετά την κρίση χρέους και τη μείωση της ανεργίας, αλλά επισημαίνουν την παραμονή υψηλού δημόσιου χρέους και μειωμένου διαθέσιμου εισοδήματος σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ.

6. Συμπέρασμα

Οι εξαγγελίες αποτελούν ένα συγκροτημένο «πακέτο ανακούφισης» και μικρομεταρρυθμίσεων που ενισχύει τη μεσαία τάξη, τις οικογένειες με παιδιά και την περιφέρεια, με θετικό αντίκτυπο στο διαθέσιμο εισόδημα και στην κοινωνική συνοχή. Παράλληλα, η στρατηγική τους συνδέεται με τη δημογραφική πολιτική και την πολιτική σταθερότητα.

Ωστόσο, η συνολική έκταση των μέτρων παραμένει περιορισμένη και δεν αντιμετωπίζει τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, όπως η ανισοκατανομή εισοδήματος, η αδύναμη στήριξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και η ανάγκη αναδιάρθρωσης του παραγωγικού μοντέλου.

Συνολικά, οι εξαγγελίες της ΔΕΘ 2025 δείχνουν μια κατεύθυνση ελάφρυνσης της φορολογικής επιβάρυνσης και στήριξης της μεσαίας τάξης, αλλά δεν συγκροτούν ένα πλήρες πλέγμα απαντήσεων στις πιέσεις της καθημερινότητας.

Η απουσία στοχευμένων μέτρων κατά της ακρίβειας, η περιορισμένη παρέμβαση στη στεγαστική κρίση και η έλλειψη ουσιαστικών κινήτρων για την ανάπτυξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας αφήνουν κενά που μεταθέτουν το βάρος σε μελλοντικές παρεμβάσεις.

Η κυβέρνηση φαίνεται να επέλεξε την ασφαλή οδό των δημοσιονομικών ισορροπιών, με αποτέλεσμα ένα πακέτο που είναι μεν σημαντικό, αλλά όχι ικανό να αναστρέψει τις δομικές ανισότητες και να απαντήσει συνολικά στις ανάγκες της κοινωνίας.

Στρατηγικά, πρόκειται περισσότερο για επικοινωνιακό και πολιτικό εργαλείο σταθεροποίησης και λιγότερο για ριζική οικονομική μεταρρύθμιση.

Ο ακόλουθος πίνακας συνοψίζει τις παρεμβάσεις, το κόστος τους και τα άμεσα οφέλη: